Các loại thức ăn dành cho heo
Các loại thức ăn dành cho heo thông dụng và cần thiết trong quá trình thúc đẩy chăn nuôi heo lớn nhanh. Nhu cầu dinh dưỡng của heo tùy thuộc nhiều yếu tố, bao gồm giống, mùa vụ, tuổi tác, sức khoẻ gia súc, giai đoạn trong chu kỳ sống….
Một khẩu phần đồng nhất cho toàn đàn có thể sẽ không đảm bảo đầy đủ cho nhu cầu khác nhau của tất cả con vật. Mấu chốt để cấu tạo chương trình cho ăn tối ưu cho heo là khả năng đề ra quyết định chính xác và đáp ứng nhu cầu dưỡng chất cho từng giai đoạn khác nhau của heo. Dưới đây mời bà con cùng Tuấn Tú tham khảo một số nguyên liệu thức ăn dành cho heo.
I. Thức ăn có nguồn gốc thực vật:
-Thức ăn xanh là loại thức ăn có 75 – 85% nước. Thức ăn xanh gồm có cỏ tươi như: cỏ voi, cỏ mật, cỏ lông…, các loại rau như: lục bình, rau muống, có nhiều chất sắt và Vitamin A, trong bèo hoa dâu có nhiều đạm, Vitamin B1, B6. Các loại khác như: rong, dây khoai lang, chuối cây,…tùy theo mỗi loại mà thành phần dinh dưỡng khác nhau, có thể tận dụng dùng làm thức ăn cho heo.
-Thức ăn củ quả là loại thức ăn chứa nhiều nước, nhiều tinh bột, vitamin, có mùi vị thơm ngon, dễ tiêu hóa, heo thích ăn. Có nhiều loại củ quả như: Khoai lang, khoai mì, bí đỏ, bắp tươi, cà chua, dưa leo…
-Thức ăn thô, khô là loại thức ăn ít nước, nhiều xơ, ít dinh dưỡng, gồm có bột cỏ, bột thân lá đậu nành, bột so đũa, bột rau lang, rau muống…. Bổ sung ít vào khẩu phần khi thấy heo bị táo bón.
-Thức ăn tinh bột là loại thức ăn chứa nhiều bột đường như: cám, gạo lức, bắp, khoai mì… Thức ăn tinh bột cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động hàng ngày.
Ngoài ra trong khẩu phần thức ăn gia súc còn sử dụng thức ăn giàu đạm có nguồn gốc thực vật để cân đối acid amin thiết yếu như các loại đậu xanh, đậu nành, đậu phộng và các phụ phẩm chế biến công nghiệp.
*Để chế biến được các nguyên liệu thức ăn nguồn thực vật như trên. Bà con có thể dùng máy băm nghiền đa năng để băm nhỏ rau, cỏ,…và nghiền bột các loại hạt: lúa, đậu, bắp,…thành bột mịn.
II.Thức ăn tự trộn:
Là cách sử dụng các loại thực liệu tại chỗ, dễ có để tự pha trộn. Thức ăn tự trộn có lợi điểm là chi phí thấp và trộn các loại thực liệu theo từng công thức phù hợp với các giai đoạn sinh trưởng, sinh sản của heo nuôi nên kiểm soát được chất lượng, độ an toàn vệ sinh thức ăn và sau khi trộn thường chỉ bảo quản được trong thời gian ngắn.
III. Thức ăn hỗn hợp toàn phần:
-Là loại thức ăn đã được các nơi sản xuất chuyên nghiệp về thức ăn gia súc tổ hợp và pha thích hợp với nhu cầu dinh dưỡng của heo ở các giai đoạn sinh trưởng. Ưu điểm của thức ăn nầy là thành phần dinh dưỡng được tính toán, pha trộn cân đối; đồng thời, các nguồn thực liệu được kiểm soát, xử lý chặt chẽ nên chất lượng, độ an toàn và thời gian bảo quản đều cao hơn thức ăn tự trộn. Thức ăn công nghiệp thường được gọi là “thức ăn bao” tiện dụng cho các cơ sở chăn nuôi quy mô trung bình, lớn do giảm được công lao động mua gom thực liệu để tự trộn.
-Thức ăn hỗn hợp công nghiệp thường có hai dạng: dạng bột mịn và dạng viên. Hai dạng nầy không có sự khác biệt lớn về giá trị dinh dưỡng mà chủ yếu là khác về hình thức, cấu trúc thức ăn nhằm phù hợp với đặc điểm tiêu thụ của heo trong từng giai đoạn tăng trưởng.
-Tùy theo điều kiện đầu tư của nơi chăn nuôi heo để lựa chọn cách tự trộn hay sử dụng thức ăn công nghiệp. Tuy nhiên, dù gia đình chăn nuôi heo quy mô nhỏ, có điều kiện tự trộn thức ăn thì ít nhất vẫn nên sử dụng loại thức ăn công nghiệp chuyên dùng cho heo con tập ăn, heo ở giai đoạn đầu sau khi lẽ bầy để đẩm bảo cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng rất quan trọng cho heo ở các giai đoạn này.
-Các loại thức ăn công nghiệp thường có ghi rõ trên bao bì thành phần các chất dinh dưỡng cơ bản như: năng lượng trao đổi, tỷ lệ % đạm, xơ, béo, can-xi, phốt-pho…tương ứng với nhu cầu dinh dưỡng của giai đoạn tăng trưởng, sinh sản của heo. Do đó, người chăn nuôi heo cần chú ý đọc kỹ thông tin này để chọn đúng loại thức ăn phù hợp với lứa tuổi, giai đoạn sinh sản của heo.
IV. Thức ăn có nguồn gốc động vật:
Loại thức ăn này thường lấy từ những nguyên liệu của phụ phế phẩm công nghiệp như cá khô, bột cá, bột thịt, bột sữa và những động vật khác như tép, ruốc, trùn đất. Các thức ăn này chứa nhiều đạm, ngoài ra còn chứa nhiều Ca, P và vitamin A, D. Các chất này rất cần cho heo con, heo giống phát triển và sinh sản. Do heo không tự tìm thức ăn động vật nên phải cung cấp trong khẩu phần hằng ngày, nếu thiếu đạm heo chậm lớn và dễ sinh bệnh.
V. Thức ăn có nguồn gốc khoáng:
Chất khoáng có ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát dục, chất khoáng cần phải bổ sung hàng ngày gồm: bột vôi chết, bột sò, vỏ trứng, bột xương, xác mắm, muối ăn…
VI. Thức ăn đặc biệt dùng bổ sung cho heo:
Dùng để trộn vào thức ăn hoặc pha vào nước uống với tỷ lệ thấp (theo hướng dẫn của nhà sản xuất). Nhóm thức ăn này thường được dùng cho việc kích thích tăng trưởng, giúp tiêu hóa tốt, hạn chế rối loạn đường tiêu hóa và các ảnh hưởng khi heo phải chịu các điều kiện bất lợi về thời tiết, vận chuyển,…
VII. Thức ăn đậm đặc chế biến công nghiệp:
Có tính chất tương tự như thức ăn hỗn hợp công nghiệp; tuy nhiên, nơi sản xuất chỉ pha trộn các loại thực liệu chứa nhiều chất đạm, chất xơ và chất bổ sung, còn cơ sở chăn nuôi thì sử dụng các loại thức ăn có nhiều chất bột đường có sẳn hoặc dễ tìm ở địa phương như tấm, gạo, bắp, cám, khoai … để trộn với thức ăn đậm đặc theo tỷ lệ hướng dẫn của nơi sản xuất.
Thức ăn đậm đặc cũng được chế biến theo công thức thích hợp cho từng giai đoạn tăng trưởng của heo. Giữa các nơi sản xuất thức ăn đậm đặc thường có một ít khác biệt về thành phần thực liệu sử dụng và tỷ lệ pha trộn với thức ăn chứa nhiều bột đường; do đó, người nuôi cần chú ý yếu tố này khi chọn mua, sử dụng.
Ưu điểm của loại thức ăn đậm đặc là phù hợp với điều kiện chăn nuôi quy mô nhỏ, trung bình ở vùng nông thôn thường có sẳn hoặc dễ tìm mua các loại thức ăn chứa nhiều chất bột đường (cám, tấm, bắp … ) Nên giúp giảm một phần chi phí so với khi mua loại thức ăn hỗn hợp toàn phần, đồng thời, cũng tiện dụng hơn khi vận chuyển.
Trên đây là một số nguyên liệu thức ăn dành cho heo. Chúc bà con chăn nuôi thành công!
» Tham khảo: Các loại thức ăn cho gà thả vườn
