Hoa đậu biếc, Công dụng và lưu ý khi sử dụng
Hoa đậu biếc một thức uống mới và được đón nhận vô cùng thích thú bởi giới trẻ. Vậy loại hoa này có tác dụng như thế nào với sức khỏe? Cùng tìm hiểu xem nhé!
Nguồn gốc của hoa đậu biếc
Đậu biếc, hay còn gọi là Clitoria ternatea, có tên tiếng Anh là Blue Pea và tên khoa học Clitoria Ternatea và thuộc họ nhà đầu Fabaceae.
Là một loài thực vật có hoa thuộc họ Đậu. Loài này đã được mô tả khoa học lần đầu bởi nhà thực vật học người Thụy Điển Carl Linnaeus.
Tên gọi “Đậu biếc” xuất phát từ hình dạng của hoa, mà được mô tả giống với bộ phận sinh dục phái nữ. Tiếng Latin tên của chi Clitoria cũng xuất phát từ chữ “clitoris” để tượng trưng cho hình dạng đặc biệt của hoa. Điều này đã làm cho loài cây này trở nên khá nổi tiếng và đặc biệt.
Ngoài khía cạnh thú vị về tên gọi và hình dạng của hoa, Đậu biếc còn có giá trị trong lĩnh vực nông nghiệp và thảo dược.
Cây này thường được trồng để làm rau thảo dược hoặc làm cây trồng bao quanh và làm cảnh quan. Bông hoa của Đậu biếc thường có màu xanh lam hoặc tím, và chúng được sử dụng để làm màu tự nhiên trong nhiều món ăn truyền thống và đồ uống, cũng như trong dược phẩm truyền thống.
Về khía cạnh nông nghiệp và trồng trọt, Đậu biếc có thể được sử dụng làm cây che mặt đất, giúp duy trì độ ẩm và bảo vệ đất khỏi sự bay hơi nhanh chóng. Điều này có thể hữu ích trong việc quản lý đất và nước cho các loại cây trồng khác.
→ Xem thêm: Cách trồng hoa đậu biếc
Đặc điểm hình thái của cây
- Thân Cây: Thân của Đậu biếc thường là thân non, mềm và có khả năng bám vào các cấu trúc khác nhau, giúp cây leo lên và lan tỏa.
- Lá: Lá của Đậu biếc có hình lá kép, tức là mỗi lá được chia thành nhiều lông chim tạo thành 5-7 lông. Màu sắc lá thường là màu xanh lam hoặc xanh tươi, tùy thuộc vào loại cây và điều kiện môi trường.
- Hoa: Hoa Đậu biếc là điểm đặc biệt nổi bật của cây này. Chúng thường có hình dạng đặc trưng với màu sắc chủ yếu là xanh lam hoặc tím.
Hoa Đậu biếc có 5 cánh, với một cánh trên và hai cánh dưới, tạo thành hình dáng giống cánh cửa sổ. Đây là điểm thu hút nhiều người trong việc trồng làm cây cảnh hoặc sử dụng hoa làm màu tự nhiên cho thực phẩm.
- Quả: Quả của Đậu biếc có hình dáng dẹp, thường chứa hạt. Quả có thể xuất hiện sau khi hoa không được thu hoạch và phát triển trên cây.
- Rễ: Rễ của cây Đậu biếc phát triển nhanh chóng và mọc sâu xuống đất để hút nước và các chất dinh dưỡng. Điều này giúp cây duy trì sự phát triển và sinh trưởng mạnh mẽ.
Những đặc điểm hình thái này tạo nên sự độc đáo và thu hút của cây Đậu biếc. Đặc biệt, hình dáng và màu sắc của hoa là điểm nổi bật, làm cho cây này trở thành một lựa chọn phổ biến trong trồng trọt và làm cây cảnh.
Quá trình phát triển của cây
1. Giai đoạn Mọc Mầm
Giai đoạn này bắt đầu từ khi hạt Đậu biếc được gieo vào đất. Hạt sẽ hút nước và nảy mầm, sau đó mọc lên thành mầm cây. Quá trình này kéo dài từ 2 đến 4 ngày, tùy thuộc vào độ ẩm và sức khỏe của hạt.
2. Giai đoạn Cây Con
Bắt đầu khi cây có 2 lá mầm và kéo dài cho đến khi có 3 lá kép. Trong giai đoạn này, rễ cây phát triển nhanh chóng và mọc sâu xuống đất để hút nước và dinh dưỡng.
3. Giai đoạn Tăng Trưởng
Cây bắt đầu ra thêm nhánh để bám và leo mà không bị rơi xuống. Trong giai đoạn này, cây cũng bắt đầu nhú ra nụ hoa từ các nách lá. Dây Đậu biếc tiếp tục phát triển ra thêm và sản xuất hoa thường xuyên.
4. Giai đoạn Ra Hoa
Những nụ hoa lớn dần và bung nở ra thành các bông hoa xinh đẹp. Dây Đậu biếc có khả năng ra hoa thường xuyên trong giai đoạn này do còn có lá mới và nhánh mới phát triển.
5. Giai đoạn Ra Quả
Nếu hoa Đậu biếc không được thu hoạch, chúng sẽ phát triển thành quả chứa hạt.
Thời gian từ khi hạt được gieo trồng đến khi cây cho quả trưởng thành là từ 110 đến 150 ngày.
Công dụng của hoa đậu biếc
Hoa Đậu biếc (Clitoria ternatea) không chỉ đẹp mắt mà còn có nhiều công dụng nổi bật, đặc biệt trong lĩnh vực ẩm thực và y học. Dưới đây là một số công dụng quan trọng của hoa Đậu biếc:
1. Sử Dụng Làm Màu Tự Nhiên
Hoa Đậu biếc có màu sắc đặc biệt, thường là màu xanh lam hoặc tím. Các phần của hoa có thể được sử dụng làm màu tự nhiên trong nấu ăn và làm đồ uống.
Màu sắc tự nhiên từ hoa Đậu biếc thường được sử dụng để tạo màu cho các món ăn và đồ uống truyền thống, giúp chúng thêm hấp dẫn và thú vị.
2. Tính Chất Dược Học
Hoa Đậu biếc được truyền thống sử dụng trong y học dân gian với nhiều tính chất dược học.
Các nghiên cứu sơ bộ đã chỉ ra rằng hoa này có chứa các hợp chất có thể có lợi cho sức khỏe, như flavonoid và anthocyanin, có khả năng chống oxi hóa và chống viêm. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để xác nhận các ứng dụng y học cụ thể.
3. Giảm Strees và Tăng Tinh Thần
Trong một số trường hợp, hoa Đậu biếc được sử dụng như một loại thảo dược để giúp giảm căng thẳng, tăng cường tinh thần, và giúp thư giãn. Trà hoa Đậu biếc có thể được pha và uống để có hiệu quả này.
4. Cây Cảnh Đẹp Mắt
Sở hữu hình dạng độc đáo và màu sắc bắt mắt, làm cho cây này trở thành một lựa chọn phổ biến trong việc trồng làm cây cảnh, đặc biệt là trong khu vườn hoặc sân trước nhà.
Cây Đậu biếc thường có thể leo lên hàng rào hoặc treo rải, tạo thành một bức tranh màu sắc rất đẹp.
5. Tạo Đồ Uống Sống Động
Hoa Đậu biếc thường được sử dụng để làm trà hoặc đồ uống khác.
Trà của loại hoa này có màu sắc rất đặc biệt và hấp dẫn, và nó thường được kết hợp với các loại trà khác để tạo ra đồ uống có hương vị và màu sắc độc đáo.
Một số tác dụng bất ngờ khác của hoa
- Ngăn ngừa lão hóa sớm: Trà hoa Đậu biếc chứa chất chống oxy hóa và anthocyanin giúp ngăn ngừa lão hóa sớm, bảo vệ da và tóc khỏi tác động của các gốc tự do. Nó cũng có thể hỗ trợ trong việc chữa trị tình trạng bạc tóc hoặc hói đầu sớm.
- Giúp giảm đau và hạ sốt: Trà hoa Đậu biếc là một phương thuốc tự nhiên giúp giảm đau và hạ sốt hiệu quả. Nó có khả năng làm mở rộng các mạch máu dưới da, tăng lưu lượng máu và giảm nhiệt độ cơ thể.
- Duy trì sức khỏe của mắt: Trà hoa Đậu biếc có thể giúp duy trì sức khỏe của mắt bằng cách tăng lưu lượng máu đến mao mạch của mắt, giúp điều trị các vấn đề về mắt như tổn thương võng mạc, tăng nhãn áp, hoặc mắt bị mờ.
- Giảm căng thẳng: Trà hoa Đậu biếc có chất chống oxy hóa có thể cải thiện tâm trạng và giúp thư giãn thần kinh, giúp ngủ ngon hơn và có tác động tích cực đến hệ thần kinh trung ương.
- Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư: Hoa Đậu biếc chứa hoạt chất chống oxy hóa cao, giúp ngăn chặn tác động có hại của các gốc tự do và ổn định di thể trong tế bào, từ đó hỗ trợ điều trị ung thư.
- Tốt cho tim mạch: Hoa Đậu biếc cải thiện sức khỏe tim mạch bằng cách bảo vệ thành mạch, ngừa xơ cứng mạch máu, và giảm huyết áp, giảm nguy cơ tử vong do động mạch vành.
- Tăng cường sức khỏe và giảm mệt mỏi: Thức uống từ hoa có các hoạt chất có ích giúp tăng cường sức khỏe và giảm mệt mỏi, thúc đẩy cảm giác thư giãn.
- Làm đẹp: Hoạt chất trong hoa cải thiện sức khỏe tế bào, làm tóc đen bóng mượt, ngăn ngừa lão hóa, và giúp duy trì vóc dáng thon thả.
- Giảm mỡ thừa: Hoa Đậu biếc chứa hợp chất giúp tăng quá trình trao đổi chất và đốt calories, giúp giảm mỡ thừa nhanh chóng.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Chất oxy hóa trong hoa Đậu biếc có khả năng chống viêm nhiễm và bảo vệ khỏi mắc các bệnh mãn tính.
- Kháng vi khuẩn: Hoa Đậu biếc có flavonoid giúp kháng lại vi khuẩn gây hại, giảm viêm và đau hiệu quả.
- Tốt cho người bệnh tiểu đường: Hoa Đậu biếc có hoạt chất kích thích sự tăng tiết insulin, ổn định lượng đường huyết, và ức chế sự hấp thụ glucose thừa từ thực phẩm.
Những lưu ý khi sử dụng
Khi sử dụng hoa Đậu biếc (Clitoria ternatea) cho mục đích thực phẩm hoặc y học, bạn cần tuân theo một số lưu ý quan trọng sau đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
1. Nguồn Gốc và Chất Lượng
Đảm bảo rằng bạn sử dụng hoa Đậu biếc từ nguồn gốc tin cậy và chất lượng đảm bảo. Nếu bạn tự trồng cây hoặc mua từ người bán đáng tin cậy, hãy kiểm tra rằng cây không bị nhiễm phân bón hoá học hoặc thuốc trừ sâu độc hại.
2. Sử Dụng Đúng Liều Lượng
Khi sử dụng hoa cho mục đích nấu ăn hoặc làm đồ uống, tuân theo liều lượng được hướng dẫn. Sử dụng quá nhiều hoa có thể làm thay đổi màu sắc thức ăn hoặc đồ uống một cách không mong muốn.
3. Chọn Các Phần Của Hoa
Thường thì những phần của hoa Đậu biếc được sử dụng là cánh hoa và bông hoa. Hãy cắt bỏ phần cuống và các phần không cần thiết khác trước khi sử dụng.
4. Sử Dụng Trong Thực Phẩm
Hoa Đậu biếc thường được sử dụng để làm màu tự nhiên cho thực phẩm như bánh, nước uống, và món ăn. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng màu sắc của hoa có thể bị thay đổi bởi pH, nên nó có thể xuất hiện xanh ở môi trường acid và tím ở môi trường kiềm.
5. Kiểm Tra Tác Dụng Phụ
Nếu bạn dự định sử dụng hoa cho mục đích y học hoặc thảo dược, hãy thận trọng và kiểm tra tác dụng phụ có thể gây ra. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng không mong muốn sau khi sử dụng, ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
6. Tránh Sử Dụng Trong Thai Kỳ và Cho Con Bú
Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, hãy tránh sử dụng hoa Đậu biếc mà không được hướng dẫn cụ thể từ một chuyên gia y tế.
7. Liên Hệ Với Chuyên Gia
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc hoặc lo ngại nào liên quan đến việc sử dụng hoa Đậu biếc, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia thực phẩm hoặc bác sĩ để đảm bảo rằng bạn sử dụng nó đúng cách và an toàn.
→Xem thêm: 11 mẹo vặt chăm sóc cây làm vườn
